برای پرورش مرغ گوشتی رعایت اصول بهداشتی برای بازدهی بسیار مهم است . همچنین طریقه نگهداری طیور نیز باید مد نظر قرار گیرد . در ادامه با ذکر نکات مربوطه و همچنین اهمیت ازبین بردن تلفات پرندگان و همچنین موقعیت ساختمان مرغداری می پردازیم.
رعایت اصول بهداشتی و اهمیت آن در بازدهی بیشتر تولید
هدف از رعایت اصول بهداشتی، پیشگیری از شیوع بیماریهای واگیردار عفونی در میان پرندگان است تا هم از وقوع تلفات در بین آنها جلوگیری گردد و هم از افت تولید و کاهش رشد و نهایتاً پایین آمدن بازده تولید ممانعت به عمل آید. در این زمینه، پیشگیری از وقوع بیماری بر درمان آن، ارجحیت دارد. برتری پیشگیری بر درمان، در مورد پرورش صنعتی طيور، به سه دلیل، یک اولویت راهبردی به شمار می رود.
اولاً نگهداری تعداد زیادی طیور در یک واحد پرورشی، امر درمان را مشکل و گاهی ناممکن می سازد. ثانیاً درمان تعداد معتنابهی پرنده در یک زمان، گران تمام می شود.
ثالثاً برخی بیماریهای واگیردار عفونی، به ویژه امراض ویروسی، درمان مطمئنی ندارند. از اینرو و بنا به این دلایل، تقدم پیشگیری بر درمان، صرفا یک شعار نیست و باید به عنوان یک راهبرد یا استراتژی، سرلوحه کار واحد پرورشی طیور گوشتی قرار بگیرد. آنچه با خواندن عنوان «رعایت اصول بهداشتی» به ذهن خواننده متبادر می شود، ضدعفونی سالن مرغداری است، ولی هدف از رعایت اصولبهداشتی در یک مرغداری، تنها با ضدعفونی سالن محقق نمی شود، بلکه مجموعهای مشتمل بر کارهایی است که در پی خواهد آمد و البته ضدعفونی، یکی از مهمترین آنهاست.
نگهداری پرندگان همسن
چون پرندگان بالغ، ممکن است به برخی بیماریهای عفونی آلوده باشند، بی آنکه علایم بیماری را نشان دهند، می توانند این عوامل عفونی را به جوجه های کم سن و سال انتقال دهند. از سوی دیگر، اجرای برنامه های درمانی و پیشگیرانه و حتی تغذیه مناسب گله غیریکنواخت و ناهمگون، کاری مشکل وگاه ناممکن است. خوشبختانه در کشور ما سیستم پرورش مرغ گوشتی از الگوی تمام پر – تمام خالی پیروی می کند و با اجرای این الگو، جوجه های یک روزه در یک آن، وارد سالن مرغداری شده و طيور بالغ در محدوده زمانی معینی، به کشتارگاه ارسال میشوند. بنابراین همة پرندگان نگهداری شده در یک واحد پرورشی همسن هستند و اشکالات پرورش پرندگان غیرهمسن در مورد مرغداری های کشور ما، مصداق ندارد.
عدم نگهداری گونه های متفاوت پرندگان
مدتهای مدیدی است که پرورش گونه های متفاوت پرندگان در یک واحد پرورشی منسوخ گردیده است و حتی نگهداری طیور تخمگذار و گوشتی در یک سالن امری غیرعادی و غیر حرفه ای تلقی می شود. در این راستا، توصیه شده است که حداقل فاصله سالن پرورش جوجه های گوشتی از واحد مرغ تخمگذار یا سایر پرندگان، یک هزار متر باشد. علاوه بر دلایل مدیریتی و اقتصادی، آنچه پرورش گونههای متفاوت پرندگان را در یک سالن خطرناک می سازد، افزایش احتمال انتقال بیماریهای واگیردار به جوجههای گوشتی است. به عنوان مثال، تخم کرم های روده ای به نام هیتر اکیس گالیناروم که نوعی کرم گرد یا نماتود است و در رودة کور بوقلمون یافت می شود، توسط مدفوع بوقلمون دفع می شود و می تواند پرندگان دیگر از جمله جوجه های گوشتی را آلوده سازد. تخم این نماتود، همچنین می تواند ناقل نوعی انگل تک یاخته به نام هیستوموناس مله آگریدیس باشد که عامل بیماری «سرسیاه» در طیور است. مهمترین نشانه های بیماری سرسیاه عبارتند از: ضعف و بی حالی، بی اشتهایی و اسهال آبکی زردرنگ. در کالبدگشایی جوجه های تلف شده از بیماری سرسیاه، علایم آماس در سکوم یا روده کور و نیز زخمهای گرد و سبز و زرد بر روی کبد مشاهده می گردد. بیماری سرسیاه یکی از مهمترین بیماریهای قابل انتقال از پرندگان دیگر به جوجه های گوشتی است و به علت حساسیت ذاتی جوجه ها به عوامل بیماریزای عفونی، انواع دیگر بیماری از پرندگان دیگر به جوجه های گوشتی، قابل انتقال می باشند. پرندگان غیراهلی یا غیرپرورشی مانند گنجشک، کبوتر و کلاغ نیز ناقل عوامل بیماریزا از یک واحد پرورشی به مرغداری گوشتی هستند یا این که جرم های بیماری زا، انگل ها و تخم آنها را از بدن خود به واحد پرورشی طیور گوشتی منتقل می کنند، بنابراین بایستی با نصب تورهای سیمی با اندازه مناسب چشمهها، از ورود پرندگان متفرقه و جانوران موذی به داخلسالن جلوگیری نمود.
از بین بردن تلفات
لاشه پرندگان تلف شده، منشاء خطرناک انتشار عوامل بیماریزا هستند، بنابراین در هر مرغداری بایستی كورة لاشه سوز یا چاه دفن تلفات، وجود داشته باشد. اگر از چاه برای از بین بردن لاشه ها استفاده می شود، این چاه باید درِ سنگین فلزی یا بتنی داشته باشد و لوله خمیده ای که سر آن به پایین است، در آن تعبیه گردد تا گاز حاصل از فساد لاشه ها به این روش خارج شود. همچنین باید به طور متناوب، آهک یا ماده ضدعفونی کننده در چاه ریخت و در آن را محکم بست. بدیهی است رويه نادرستی که در بسیاری از مرغداریهای کشور ما رواج دارد و لاشه طیور تلف شده را در محوطه اطراف سالن مرغداری رها می کنند تا سگهای نگهبان از آنها تغذیه نمایند، موجب انتشار ویروس یا باکتری بیماریزا در سراسر محوطه می گردد و کنترل و مهار بیماری را ناممکن می سازد.
موقعیت ساختمان مرغداری
رعایت یک سلسله اصول که در فصل پیش به آنها اشاره شد در مورد انتخاب زمین و احداث ساختمان مرغداری، ضروری می باشد تاهم تأمین شرایط رفاهی برای پرندگان مقدور گردد و هم نور، هوا و حرارت مناسب در سالن حکم فرما شود. بدون رعایت اصول یاد شده، فراهم نمودن شرایط بهداشتی واحد پرورشی امری غیرممکن خواهد بود. همچنین برای جلوگیری از خطر انتقال بیماریها رعایت حداقل فواصل توصیه شده بین دو واحد پرورشی و میان دو سالن یک واحد پرورشی، الزامی است.
🟨 روابط عمومی اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی ایران